Matera is beroemd vanwege z’n sassi, de eeuwenoude grotwoningen die al vanaf de 8e eeuw een schuilplaats boden voor gevluchte kloosterlingen uit het Byzantijnse Rijk. Langzamerhand hakten zij meer en meer ‘woningen’ in de grotten uit en ontstonden er zelfs kloosters in de rotsen. Nog tot 1953 werden deze sassi door bijna 15 duizend mensen bewoond, soms zelfs inclusief hun vee. Uit hygiënische overwegingen verbood de regering om daar nog te wonen.
Na het verbod van de regering werden de bewoners overgebracht naar sociale woningen. Nu staan deze grotwoningen op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Ze zijn zo bijzonder dat er zelfs films zijn opgenomen. En inderdaad, wandelend door Matera lijkt het alsof je zo een filmset binnenrijdt. Die van Ben Hur bijvoorbeeld, The Passion of the Christ of… de nieuwste missie van James Bond: No Time to Die (première nu in oktober 2021).
De tweede oohh en aahh ontglipt je op de volgende dag bij het zien van al die trulli (meervoud van trullo) in en rond Alberobello. De conische huisjes staan als witte paddenstoelen in het landschap. Alleen al hun naam klinkt fabels. De vorm is dat ook: rond, wit en met een kegelvormig dak. De oudste zijn al honderden jaren voor Christus gebouwd. Eeuwenlang waren het eenvoudige huizen voor eenvoudige mensen, nu zijn enkele ook ingericht als bijzonder charmehotel. In en rond de stad Alberobello staan zeker 1.500 van die verbazingwekkende ‘paddenstoelen’.
Volgens de Italianen zelf behoren de stranden van Puglia tot de mooiste van het land. Vooral bij Bari en Lecce zijn de stranden en rotsformaties oogverblindend mooi. Maar dat is geen reden om het achterland links te laten liggen. De regio is de grootste leverancier van olijven, van bruin en groen tot lila en zwart. Mooier dan de vrucht zijn de grillige bomen die vaak zes tot zeven eeuwen oud zijn. En daartussen staan imposante burchten en opmerkelijke monumenten, zoals de eerder ontdekte trulli. Dat blijkt ook tijdens je derde tocht: van Alberobello naar Ostuni.
Trek gekregen van het fietsen? Een bord spaghetti geeft je weer energie. Maar hoe eet je spaghetti in Italië? In elk geval niet door je pasta te snijden. En de pasta met je forchetta (vork) in een lepel draaien, is ook not done. Je selecteert met je vork enkele sliertjes en draait die lepelloos tegen de zijkant van je diepe bord. Koffie toe? Bestel dan een espresso. Of een macchiato: espresso met een scheutje melk. Cappuccino drink je alleen in de vroege ochtend.
Na een treinrit naar Lecce stap je weer op de fiets en duik je het binnenland in om tot slot te eindigen aan de kust in Gallipoli. Deze kustplaats was ooit een Griekse nederzetting. Daarna werd het een Romeinse kolonie. In de loop van de eeuwen heeft het heel wat plunderingen moeten doorstaan, onder meer door de Vandalen en de Goten. Uiteindelijk bouwden de Byzantijnen de kustplaats weer op. Een stad waar je de geschiedenis achter zowat elke straathoek tegenkomt. In de loop van de 18e eeuw werd Gallipoli de grootste leverancier van olijfolie rond de Middellandse Zee.
Het glooiende landschap lijkt op dat van Toscane, alleen de drukte van alle bezoekers ontbreekt. Mooi, dat geeft de mogelijkheid om ontspannen het ‘gevarieerde menu’ van Puglia te ontdekken. Het barokke Lecce bijvoorbeeld, de mooiste stad in het zuiden, dat je opnieuw bezoekt op je zevende fietsdag. Veel gebouwen dateren uit de 17e eeuw. Vanwege de gemakkelijk te bewerken steensoort tonen veel bouwwerken overdadige versieringen. Het seminarium bijvoorbeeld dat vroeger het Vaticaan van castrati voorzag, zangers die vanwege hun castratie een hoge mannenstem hadden gekregen.
Alvast in de sfeer komen van het zuiden van Italië? Was zes citroenen. Schil ze dun (schil geen witte velletjes mee, want daar wordt de limoncello bitter van). Doe de citroenschillen in een weckpot en schenk er 0,75 liter wodka bij. Dek de pot af en zet die 15 tot 20 dagen op een donkere, koele plek. Breng daarna 4,5 dl water en 225 gr suiker in een pannetje aan de kook en los de suiker al roerend op. Haal van het vuur en laat afkoelen. Voeg het afgekoelde suikerwater toe aan het citroen/wodkamengsel. Zeef het geheel, schenk de limoncello in een (gesteriliseerde) fles en sluit deze af. Zet de fles op een koele donkere plek. Laat minstens een week op smaak komen. Serveer de limoncello koud uit de koelkast of ijskoud uit de vriezer. Salute!
Geloof je nog in Sinterklaas? Dan gebruik je dag 8 als verlengingsdag. Je kunt de sassi in Matera nog een keer bezoeken. Of het oude hart van kustplaats Bari. In de Basilica di San Nicola liggen de resten van ‘onze’ Sinterklaas. De Benedictijner abt Elia liet de kerk bouwen kort nadat lokale zeelui in mei 1087 de relieken van de heilige Sint-Nicolaas uit Myra hadden overgebracht.
In Bari tref je overigens een van de betere visrestaurants aan, Ristorante Al Pescatore (Piazza Federico II di Svevia, 6/7) dat verse vis combineert met het beste uit de Italiaanse keuken. En omdat de Adriatische Zee altijd vlakbij ligt, zet vrijwel elk restaurant en iedere trattoria vis op de menukaart. Geniet achteraf van een frisse limoncello. Een hemels afscheid van je oohh’s-en-aahh’s-ontdekkingsreis.
Trektocht, 8 dagen, hotels, bagagevervoer, LO. Vanaf € 795,-
Inclusief kosteloos omboeken