Linksom, rechtsom… Als bij een zwierige wals slinger ik door het Twentse landschap. Het gladde pad maakt het hier heerlijk fietsen. Hier, net boven Enter, volgt het pad de weer meanderende Regge. Weer, inderdaad. De rivier die ooit een natuurlijke loop had, werd later gekanaliseerd om het water zo snel mogelijk af te voeren. Maar extreem hoge waterstanden eind vorige eeuw leverden problemen op voor de meer westelijk gelegen gronden en steden. Het water kwam té snel op onder meer Kampen en Zwolle af. Daar moest wat aan gedaan worden. De rivier kreeg z’n oude loop weer terug, met onder meer uiterwaarden om het water langer in het gebied te kunnen vasthouden. En daarmee werd het landschap weer aantrekkelijker. Onder een brug peddelt een stel in een roeibootje voorbij. Hoeken en gaten Aan de andere kant vervolgt het fietspad de slingerende Regge, hier dicht bij de rivier, verderop weer wat verder er vanaf. Het bochtige coulisselandschap geeft z’n geheimen niet direct prijs. Maar doe je de moeite om in en achter die hoeken en gaten te kijken, dan levert dat verrassende beelden op. Een mooie Saksische boerderij dat nog net z’n dak boven het inmiddels hoge maïs uitsteekt. Soms is de horizon oneindig. Dat weidse levert dan weer een gevoel van vrijheid op. Wat verder verdringen enkele rusteloze koeien elkaar bij een geleefd houten hek, wachtend tot ze gemolken worden. De romige geur van melk stoomt zowat uit hun neusgaten. En hun geloei doet kraaien krassend over het water van de Regge opvliegen.
Roer weer omgooien Die Regge kon tot 1900 zijn eigen weg zoeken. Tussen de oorsprong bij Diepenheim en de uitmonding in de Overijsselse Vecht bij Ommen was de rivier zo’n 70 km lang. De naam komt van het Latijnse ‘Rigare’, wat overstromen betekent. En dat deed de rivier regelmatig. Aanvankelijk waren de boeren daar reuze blij mee. Het achtergelaten slib was namelijk zeer vruchtbaar. Maar toen kunstmest en mechanisatie in de landbouw hun intrede deden, waren overstromingen niet langer wenselijk. De oplossing: de rivier deels rechttrekken om zo het overtollige water snel te kunnen afvoeren. Daarmee zou de grondwaterstand dalen en konden boeren de lage percelen beter voor landbouw gebruiken. Zo werd begin vorige eeuw de slingerende rivier met circa 20 km ingekort. Maar het klimaat veranderde. ’s Zomers verdroogden landbouw- en natuurgronden en bij heftige regen leverde de snelle waterafvoer benedenstrooms natschade op. Daarom werd eind vorige eeuw besloten het water meer ruimte te geven. Nieuwe natuur Samen met de provincie, gemeenten, natuurbeschermingsorganisaties en particuliere eigenaren werden landbouwgronden aangekocht of uitgeruild. Die werden ingericht als nieuwe natuurgebieden. En daarin kreeg de Regge zijn oude, slingerende loop terug, een traject dat zo’n twintig jaar duurde. Hier en daar moesten er wel bomen voor wijken, maar daar kwam streekeigen beplanting voor terug. Bij hoog water fungeren de nieuwe natuurgebieden nu als tijdelijke waterberging. Ook werden veel nieuwe fiets- en wandelpaden aangelegd. Dat maakt het hier heerlijk fietsen, en wandelen.
Hij is 403 cm lang, 171 cm breed en 169 cm hoog. Ruim dertig jaar geleden maakten de klompenmakers Heering en Plas deze klomp uit één stuk boom. Daarmee behaalden ze datzelfde jaar een plek in het World Guiness Book of Records. Adres: Dorpsstraat 42, Enter. Iets verderop het Klompen- en Zompenmuseum. Adres: Hogebrink 4, Enter.
Rondleiding bij de wijnmakers Iets ten noorden van het dorp Enter - dat overigens met trots de grootste uit één stuk hout gemaakte klomp ter wereld toont en daarmee in het World Guiness Book of Record staat - wijst een bord je naar de Wijngaard Bi’j de Regge (spreek op z’n Twents uit: bi de Regge). Even afslaan dus en een kijkje nemen bij de wijnmakers. Op zondag organiseren ze een wijn- en spijsproeverij met een rondleiding door de wijngaard. “Voordat wijn in het glas belandt, moet er heel wat gebeuren”, zegt wijnmaker Jeroen Zuil. “Van het snoeien in december tot het oogsten in september en alles wat daartussen aan onderhoud nodig is.” Stoer en elegant Samen met z’n voormalige horecacollega’s Rob en Robert nam Jeroen in 2017 de al bestaande wijngaard over. “We geven ruime aandacht aan een rijk bodemleven en natuurlijke bemesting. Om het andere pad tussen de wijnstokken maaien we de grond niet en geven we daarmee wilde bloemen de ruimte die op hun beurt weer de benodigde insecten aantrekken. Daarnaast gebruiken we druivenrassen als Solaris, Regent en Cabernet Blanc die minder gevoelig zijn voor ziekten.” Al met al levert dat jaarlijks tienduizend flessen rood, wit en rosé op. Met een flesje in m’n fietstas slinger ik wat later - nee, niet van de wijn - weer langs de Regge. Denkend aan een passend gedicht van Herman Kampman: “Je groet ons traag in alle rust, je meandert minzaam voort, en nu je zacht de oevers kust, is het weer zoals het hoort.”
Tijdens de fietsvakantie Rijssen doe je ook Diepenheim aan. Je stuit er op diverse kastelen en landgoederen, maar ook op Non Urban Gardens, tuinen die door kunstenaars zijn ontworpen. Zoals ook de Gazebo, een tuin met 1.393 soorten hosta’s, omzoomd door een dubbele rij van 136 rode beuken. “Een omlijsting van een schilderij dat is opgebouwd uit duizend tonen van groen”, aldus de Belgische kunstenaar Urbain Mulkers (1945-2002).